Kolejny wyrok oddalający powództwo PFR o zwrot subwencji finansowej – analiza sprawy opartej na rekomendacji CBA

Polski Fundusz Rozwoju S.A. po raz kolejny przegrał sprawę o zwrot subwencji finansowej. W najnowszym postępowaniu przed Sądem Okręgowym w Warszawie, XXVI Wydział Gospodarczy, Sąd oddalił pozew PFR o zwrot subwencji finansowej, który został oparty na ogólnikowej rekomendacji Centralnego Biura Antykorupcyjnego.

Poniżej przedstawiamy kluczowe ustalenia sądu oraz analizę prawną istotną dla przedsiębiorców, którzy otrzymali subwencję w ramach Tarczy Finansowej PFR.

Stan faktyczny sprawy — pozew PFR bez konkretnych zarzutów

PFR skierował pozew o zwrot subwencji, nie wskazując żadnych konkretnych naruszeń programu. Do pozwu dołączono jedynie dwa pisma CBA z:

• 02.02.2024 r.

• 10.07.2025 r.

W piśmie z 10.07.2025 r. CBA ogólnie wskazało na „ryzyko wystąpienia przestępstw korupcyjnych, prania pieniędzy, przestępstw ekonomicznych oraz działania na szkodę interesu majątkowego państwa”. Dodano także, że istnieje rzekome ryzyko wykorzystania subwencji niezgodnie z regulaminem.

Na wniosek Sądu Okręgowego o doprecyzowanie podstaw zwrotu CBA odpowiedziało, że przyczyną żądania zwrotu jest… fakt prowadzenia przeciwko przedsiębiorcy postępowań egzekucyjnych sądowych i administracyjnych.

To jedyna konkretna okoliczność wskazana przez CBA.

Czy postępowanie egzekucyjne wyklucza przedsiębiorcę z Tarczy Finansowej PFR?

Sąd nie miał wątpliwości: nie.

• Sam fakt prowadzenia egzekucji nie stanowi naruszenia zasad Tarczy Finansowej.

• Przepisy oraz dokumenty publikowane przez PFR wskazują, że subwencje finansowe są zwolnione spod zajęć egzekucyjnych co oznacza, że zarówno ustawodawca jak i PFR dopuszczali prowadzenie egzekucji przeciwko beneficjentom.

Oznacza to, że nawet jeśli przeciwko przedsiębiorcy toczyła się egzekucja, środki z subwencji i tak były wyłączone z zajęcia, więc egzekucja nie mogła ich w żaden sposób naruszyć. Wyjątkiem była sytuacja, gdy egzekucja była wynikiem naruszenia zasad, na których udzielono subwencji finansowej.

Sąd trafnie zauważył, że dokonywane zajęcia egzekucyjne nie świadczą o żadnych nieprawidłowościach po stronie przedsiębiorcy, ani nie stanowią podstawy do żądania zwrotu subwencji.

Ocena sądu – nadużycie prawa przez PFR

Sąd uwzględnił również zarzut pozwanego dotyczący:

• żądania zwrotu po 5 latach od udzielenia subwencji,

• w sytuacji, gdy środki zostały prawidłowo wykorzystane na utrzymanie pracowników w czasie, gdy nie mogli świadczyć pracy.

Sąd uznał takie działanie PFR za nadużycie prawa podmiotowego, niezasługujące na ochronę.

Co ten wyrok oznacza dla przedsiębiorców?

• Prowadzenie egzekucji nie może stanowić podstawy do żądania zwrotu subwencji.

• Ogólnikowe rekomendacje CBA nie wystarczają, aby uzasadnić pozew PFR.

• Sądy coraz częściej weryfikują, czy PFR nie nadużywa prawa, szczególnie po upływie wielu lat od wypłaty subwencji.

• Przedsiębiorcy mają solidne argumenty, by skutecznie bronić się przed roszczeniami PFR, w szczególności gdy pod rekomendacjami CBA nie kryją się okoliczności, które mogą stanowić podstawę żądania zwrotu subwencji finansowej.